W Sejmie trwają prace nad nowelizacją przepisów ustawy o prawach konsumenta, jednego z najważniejszych aktów prawnych regulujących prawa konsumentów w kontaktach z przedsiębiorcami. Zasadniczym motywem opracowania projektu przepisów jest konieczność dostosowania polskiego prawa do dyrektywy PE i Rady 2019/2161, ponadto nowelizacja przepisów ma zwiększyć zakres ochrony dla konsumentów zawierających umowy poza lokalem przedsiębiorstwa – w szczególności na budzących emocje i wątpliwości pokazach handlowych.
Ustawodawca z jednej strony zobowiązany był do wdrożenia przepisów unijnych, z drugiej projekt ma na celu wprowadzenie dodatkowych rozwiązań dotyczących umów zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa, w tym w szczególności podczas prezentacji handlowych. Niejednokrotnie spotkać można było się w publikacjach medialnych z opisami tego typu praktyk, które z perspektywy konsumenta, w tym osób w wieku senioralnym, wiązały się z ryzykami zaciągnięcia znaczących zobowiązań finansowych bez odpowiedniego rozeznania w swoich prawach i bez właściwego informowania o tym przez organizatorów pokazów. Tego typu praktyki niejednokrotnie znajdowały się na celowniku Prezesa UOKiK, podobnie jak nieprawidłowości dotyczące zawierania umów dotyczących usług finansowych na takich pokazach lub podczas wycieczek.
Założeniem ustawodawcy stało się zatem zapewnienie skuteczniejszego egzekwowania przepisów dotyczących ochrony konsumentów. Projekt obecnie znajduje się na etapie prac w komisjach, zatem jego ostateczny kształt nie jest jeszcze znany, ale analizując najważniejsze jego założenia na dotychczasowym warto zwrócić uwagę na:
- wydłużenie z 14 do 30 dni okresu na odstąpienie od umowy w przypadku zawarcia jej podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w domu konsumenta lub wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę;
- celem zabezpieczenia konsumentów przed nieświadomym podjęciem decyzji i jego skutkami finansowymi, planowany jest ustawowy zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, który wynosi 14 dni lub 30 dni w przypadku umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo podczas wycieczki – w odniesieniu do umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania konsumenta;
- zakaz zawierania z konsumentami umów dotyczących usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki – chodzi o spotkanie dla konsumentów zorganizowane w celu promocji, złożenia oferty sprzedaży lub sprzedaży towarów lub usług. Zawarta w takiej sytuacji umowa będzie nieważna z mocy prawa i nie będzie wywoływać skutków dla konsumenta;
- doprecyzowanie regulacji dotyczących wyprzedaży: w przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi, przedsiębiorca będzie musiał podać – obok informacji o obniżonej cenie – również informację o najniższej ocenie tego towaru lub usługi, jaka obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. W przypadku produktów, które są w sprzedaży krócej niż 30 dni – obok informacji o obniżonej cenie – trzeba będzie podać także informację o najniższej cenie tego produktu, obowiązującej od dnia jego oferowania do sprzedaży, aż do dnia wprowadzenia obniżki. Celem tej regulacji jest ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców przy coraz popularniejszych akcjach promocyjnych jak np. „black Friday” gdy w okresie poprzedzającym rzekome wielkie obniżki cen, ceny te są zawyżane, a ostatecznie rzekomo obniżona cena prezentowana konsumentami niejednokrotnie jest wyższa, niż normalna cena tego samego produktu w okresie niepromocyjnym;
- w świetle intensywnego wzrostu i nieustannego rozwoju branży e-commerce zwraca uwagę propozycja zabezpieczenia interesów konsumentów robiących zakupy w sieci: ustawodawca przewiduje wprowadzenie dodatkowych wymogów informacyjnych dotyczących dostawców internetowych platform handlowych, a także zapewnienie weryfikacji autentyczności recenzji zostawianych przez konsumentów – obowiązkiem przedsiębiorców będzie wskazywanie sposobu weryfikacji autentyczności komentarzy pod zakupionymi produktami, które udostępniane będą konsumentom. Rozwiązanie to ocenić należy jednoznacznie pozytywnie – przynajmniej z założenia, bowiem praktyka pokazuje, że największą popularnością często cieszą się produkty niekoniecznie o najniższej cenie, lecz te, przy których konsument zapoznać może się z dużą liczbą pozytywnych recenzji. Znane są jednak praktyki kupowania przez przedsiębiorców „pakietów” recenzji, które nie tylko nie są prawdziwe, lecz także nie mogą być zweryfikowane przez konsumenta, wprowadzającego tym samym w błąd i nakłaniać do zakupu u danego przedsiębiorcy;
- wprowadzenie możliwości odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość – siłą rzeczy umowy obejmujące usługi zdrowotne cechuje ograniczona lub wręcz brak możliwości odstępowania przez konsumenta, natomiast ustawodawca przewiduje taką możliwość dotyczącą umów na abonamenty medyczne.
Nie jest obecnie znana data planowanego uchwalenia znowelizowanych przepisów, ale z uwagi na ich znaczenie dla konsumentów, będziemy bacznie przyglądać się sprawie.
